ظاهرا چندروزی است که سروصدای بحران و کمبود آب تا حدی خوابیده و هم
مسوولان و هم مردم به این قافله پیوسته‌اند که بحران آب وجود دارد و به این
راحتی‌ها هم نمی‌شود از این بحران خارج شد. با این حال چندروزی است که در
منابع مختلف سخن از آبیاری سبزیجات تولیدشده در اراضی جنوب‌تهران با فاضلاب
خام است که بنا بر یکسری اعداد و ارقام منتشرشده بیش از 30درصد اراضی را
تشکیل می‌دهد. مسلما بر هیچ‌کس پوشیده نیست که بحث آبیاری سبزیجات فقط مختص
به شهر تهران نیست و در سایر شهرهای کشور مانند شیراز و اهواز نیز این
معضل اجتماعی وجود دارد و متاسفانه سازمان‌ها و اداره‌جات ذی‌ربط نیز در
این زمینه یا کم‌کاری می‌کنند یا بازوی اجرایی قوی برای جلوگیری از این ظلم
فاحش و نقض حقوق شهروندی سایر شهروندانی که از این سبزیجات استفاده
می‌کنند ندارند. اینکه چرا و چگونه کار به جایی کشیده شده که در قرن21 که
قرن ظهور انواع تکنولوژی‌ها و انواع علوم‌پزشکی و تدوین اصول نوین بهداشت
برای بهترزیستن افراد به انفجار رسیده است، هنوز از فاضلاب خام در ایران
استفاده می‌شود در حوصله این مقاله نیست! اما نمی‌توان کتمان کرد که به سبب
بروز خشکسالی و کمبود منابع آب‌شیرین هنوز در ایران از فاضلاب خام شهری
به‌طور مستقیم در اراضی تحت کشاورزی استفاده می‌شود و این حقیقت چه خطرات
زیادی برای سلامتی جامعه در پی دارد. با این حال ذکر یک نکته خالی از لطف
نیست که این موضوع سالیان سال است جلو چشم مسوولان شهری و استانی است اما
ظاهرا فقط گوی را در زمین یکدیگر می‌اندازند و دریغ از اندکی همت برای
نابودی یا اصلاح این گوی‌های آلوده و مهلک. به‌عنوان مثال در آخرین
اظهارنظر گویا رییس ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، از
سازمان آب و فاضلاب درخواست کرده در کوتاهترین زمان ممکن به این موضوع
رسیدگی کند. اما جان این کلام در مفهوم «کوتاهترین زمان ممکن» است که
شواهد نشان می‌دهد غیرقابل‌دستیابی است!
اما خوشبختانه روی دیگر سکه استفاده از فاضلاب شهری به‌گونه‌ای است که حتی
نشان می‌دهد استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده و پتانسیل‌های بالای آن برای
کشاورزی یکی از راه‌حل‌های مواجهه با بحران آبی در کشورهای خشک و نیمه‌خشک
مانند ایران است. باوجود اینکه هنوز در ایران از فاضلاب‌های خام به صورت
مستقیم استفاده می‌شود، بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایتالیا، یونان،
اسپانیا، آمریکا، تونس، مراکش، قبرس، اردن، فرانسه، استرالیا، مصر، عربستان
و قطر که با بحران یا علایم کمبود آب مواجه شده‌اند از فاضلاب تصفیه‌شده
برای اراضی زراعی و باغی (درختان زیتون) استفاده می‌کنند و به این ترتیب هم
بار کمتری به منابع آب‌شیرین وارد می‌کنند و هم از آب برگشتی از مصارف
شهری به بهترین گونه استفاده می‌کنند. همچنین یکی دیگر از موارد مثبت
استفاده از فاضلاب تصفیه شده این است که فاضلاب به علت غنی‌بودن از مواد
غذایی مانند نیتروژن و فسفر که از عناصر غذایی و ضروری برای رشد گیاهان
هستند باعث می‌شود که از کودهای شیمیایی کمتر استفاده شود که به نوبه خود
هم بار اقتصادی و هم بار ریسک آلودگی زیست‌محیطی را کاهش می‌دهند.
نکته مهم این است که این کشورها با درک صحیح از بحران آب در قرن حاضر خود
را برای مواجهه با آن آماده کرده‌اند و ضمن بررسی راهکارهای مختلف جمع‌آوری
فاضلاب و تصفیه مناسب آنها برای کشاورزی، اصول مدیریتی را نیز در‌پیش
گرفته‌اند. به‌عنوان مثال در اغلب موارد فوق از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای
برای آبیاری با فاضلاب تصفیه‌شده استفاده می‌کنند که این نیز باعث می‌شود
هم آب به‌درستی در اختیار گیاه قرار گیرد و هم از آلودگی محیط‌زیست جلوگیری
شود. بی‌شک استفاده از فاضلاب تصفیه شده در ایران برای مصارف کشاورزی هم
فشار واردشده بر منابع آب‌شیرین را بسیار کمتر می‌کند و هم باعث می‌شود که
فاضلاب خام که انواع ریسک‌های بالای آلودگی زیست‌محیطی را نیز در بر دارد
در محیط و اراضی پایین‌دست شهرهای بزرگی مثل تهران، شیراز و اهواز که
اتفاقا سابقه طولانی در استفاده از فاضلاب برای آبیاری دارند، رها نشود. به
هر حال فاضلاب به خودی خود تهدیدی به‌شمار نمی‌رود و حتی می‌توان در صورت
استفاده صحیح و در شرایط تحدید منابع آب تهدید زیست‌محیطی آن را تبدیل به
فرصت کنیم. بی‌شک ایران در ابتدای این مسیر قرار دارد و می‌طلبد که
سازمان‌های اجرایی ذی‌ربط، شورایعالی علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین
وزارتخانه‌هایی مانند نیرو، جهاد کشاورزی و علوم، تحقیقات و فناوری با در
نظرگرفتن اولویت بهره‌برداری از فاضلاب‌های تصفیه‌شده زمینه ایجاد تحقیقات
گسترده در این زمینه را با اختصاص بودجه‌های پژوهشی مناسب هموار کنند.
این وب سایت جهت گفتمان با افرادی که به نقد و نقادی باور دارند طراحی شده و در همه زمینهای سیاسی اجتماعی فرهنگی ورزشی هنری و ... پا به عرصه گذاشته تا در کنار سایر کاربران و وبلاگ نویسان با تعامل و تسامع همکاری و تبادل اندیشه نمایید وبلاگ زبان گویای کسانی است که خود را باور دارند و به دنبال احیای ارزشهای انسانی تلاش می کنند ارزشهای که متاسفانه بایکوت شده ، وبلاگ پذیرای همه اندیشها و تفکرات و ارزشهای علمی فلسفی دینی هنری و.... می باشد به امید دنیای بهتر با ساختاری انسانی تر و وجدانی آکنده از مهربانی،شادی،سلامتی،برابری،انصاف، راستی و همزیستی مسالمت امیز.
ادامه...