تصویر یوزپلنگ روی پیراهن تیم ملی به معنی تلاش برای انقراض آن است نه سمبلیک!

تصویر یوزپلنگ روی پیراهن تیم ملی به معنی تلاش برای انقراض آن است نه سمبلیک!

 

فوتبال و گام اول برای نجات یوزپلنگ

 

اسماعیل کهرم*

 

روز دوشنبه اولین بازی ایران در جام‌جهانی برگزار شد و همانطور که برنامه‌ریزی شده بود، ملی‌پوشان ایرانی با لباسی به مصاف تیم فوتبال نیجریه رفتند که روی آن تصویری از یوزپلنگ ایرانی درج شده بود. در ماه‌های گذشته و در زمانی که سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت ثمربخشی انجام داد تا بتواند به رغم محدودیت‌هایی که فیفا برای درج تصاویر و شعارها روی پیراهنی که فوتبالیست‌ها در جام جهانی می‌پوشند، قائل است، یوز را روی پیراهن تیم ملی بیاورد، صحبت‌های زیادی در این‌باره انجام شد که این فعالیت چه پیامد‌های مثبتی خواهد داشت؟ برآیند بحث‌ها در این زمینه این بود که چنین اقدامی مناسب است و من اکنون که این اقدام مناسب انجام شده است، بار دیگر بر مفید بودن آن تاکید می‌کنم اما، لازم می‌دانم این را هم بگویم که درج تصویر یوزپلنگ روی پیراهن تیم ملی کافی نیست. این اقدام تنها گام اول برای حساس سازی در این زمینه است. به هر حال مسابقات جام جهانی میلیاردها بیننده دارد و وقتی آنها ببینند که روی پیراهن یک تیم، تصویر یک گونه در حال انقراض درج شده است، به فکر فرو خواهند رفت. واقعیت اما این است که ما تا به حال فعالیتی برای جلوگیری از انقراض یوز ایرانی انجام نداده‌ایم. روز گذشته، روز جهانی بیابان بود و این مناسبت می‌تواند ما را به این فکر بیندازد که چرا بیابان‌ها در ایران در حال گسترش هستند. جمله معروفی مبنی بر این وجود دارد که جنگل‌ها قبل از انسان بوده‌اند و بیابان‌ها بعد از انسان. این نشان می‌دهد که این انسان‌ها هستند که با فعالیت‌های مخرب خود جنگل‌ها و دیگر رویشگاه‌های طبیعی را تبدیل به بیابان می‌کنند. اینجا البته باید تفاوتی میان بیابان و کویر قائل شد. کویر نیز میلیون‌ها سال عمر دارد و جانوران توانسته‌اند با این محیط اخت شوند و در آن زندگی کنند. ما در کویرهای خود یوزپلنگ، گورخر و صد‌ها نوع پرنده و خزنده داریم و در کنار اینکه باید از جنگل‌های خود محافظت کنیم، لازم است از کویرها نیز حفاظت کنیم. با این وجود، هر روزه شاهد تخریب جنگل‌ها و کویر‌ها هستیم و این تخریب، به معنای از بین رفتن زیستگاه‌های جانوری است. چرا یوزپلنگ ایرانی در حال انقراض است؟ می‌شود عنوان کرد که شکار این گونه کمیاب یکی از دلایل است اما، چرا یوزپلنگ مجبور می‌شود از زیستگاه خود به سمت مناطقی برود که انسان‌ها در آن زندگی می‌کنند یا چرا انسان‌ها زیستگاه این جانور را نا‌امن کرده‌اند؟ دلایل آن فعالیت مخرب زیست محیطی ماست و ما اگر می‌خواهیم یوزپلنگ ایرانی را نجات دهیم باید بیش از هر چیز روی زیستگاه این حیوان کار کنیم. فعالیت تبلیغی و حساس سازی خوب است به شرط اینکه مجامع بین‌المللی را به فکر این بیندازد که برای احیای زیستگاه یوزپلنگ تلاش کنیم.

* مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست