فریده عنایتی: در ایران بیش از 20 هزار شعبه بانکی فعالیت می کنند که بسیاری از آنها نسبت به دهه گذشته، تغییر چهره داده اند. تاسیس شعبه جدید در بانکها منوط به داشتن شرایط خاصی است؛ تنها در صورتی مجوز تاسیس شعبه جدید به بانکها داده می شود که بانک مورد نظر برای هر 5 شعبه یک بازرس داشته باشد. بانکها برای تاسیس شعب جدید باید نسبت میزان سرمایه و تعداد شعب را نیز رعایت کنند؛ یعنی در هیچ مقطع زمانی، حجم مانده دارایی ثابت یک بانک نمیتواند از 30 درصد حساب سرمایه تجاوز کند. بنابراین بانکی با سرمایه بیشتر میتواند شعبه های بیشتری داشته باشد، منابع سپردهای بیشتری جذب کند و به تبع آن، امکانات مالی بیشتری برای اعطای تسهیلات و مشارکت داشته باشد اما بانکی با سرمایه کمتر، نمیتواند به راحتی شعبههای خود را گسترش دهد و باید میزان ساختمانهای محدودی در اختیار داشته باشد. از سوی دیگر، خود بانک مرکزی هم باید به ازای هر 15 تا 20 شعبه بانک موجود در کشور یک بازرس داشته باشد که این میزان بسیار بیشتر از تعداد بازرسان فعلی است. با این حال، این روزها میبینیم که در خیابانهای اصلی شهرها، شعبه های رنگارنگ بانکهای مختلف افتتاح میشوند و آن طور که رونق بانکها در ایران نشان میدهند، به نظر میرسد دوران شکوفایی بانکداری در ایران همچنان ادامه خواهد داشت.
در صنعت بانکداری اصطلاحی وجود دارد که «قیمت تمام شده پول» است و این میزان، به خوبی میتواند نشان بدهد که آیا بانکداری در ایران بصرفه است یا نه. به عبارت دیگر، این میزان تا حدی میتوان بهای تمام شده خدمات بانکی در بانکهای ایران را مشخص کند. مولفه هایی که قیمت تمام شده پول را مشخص می کنند، به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم میشوند. مولفه مستقیم تعیین قیمت تمام شده پول، سود سپردههایی است که بانکها به مردم برای سپردهگذاری آنها پرداخت میکنند. هر چه این سود بیشتر شود، قیمت تمام شده پول هم برای بانک بیشتر خواهد بود. مولفه های غیر مستقیم موثر بر این قیمت هم هزینه های جاری بانک مثل هزینههای اداری، حقوق کارکنان و استهلاک املاک است. اگر بانکها بخواهند که هزینههای خود را کاهش دهند، باید یا سود سپردهها را کم کنند یا این که از هزینههای جاری خود بکاهند. هزینه های جاری معمولا در کمترین میزان خود در سالهای اخیر بوده است و سود سپرده ها را هم بانکها نمی توانند با توجه به نرخ تورم بالا در کشور، کاهش دهند. بنابراین بانکها تا حدی میتوانند قیمت تمام شده پول را پایین بیاورند و اختیار تعدادی از مولفه های کاهش قیمت در دست آنان نیست. برخی مدیران بانک ها گفته اند که قیمت تمام شده پول در بانکهای دولتی ایران حدود 13 تا 15 درصد و در بانکهای خصوصی با توجه به هزینه های آنها و جذابیتهای هزینهبری که برای جذب مشتری باید داشته باشند، تا 21 درصد هم میرسد.
در چند سال اخیر، سامانههای اینترانتی (شبکههای داخلی رایانهای) و اینترنتی توانستهاند صنعت بانکداری ایران را بهبود بسیاری بخشند و به کاهش هزینههای خدمات بانکی کمک بسیاری برسانند. طبق تحقیقی که در سال 1385 با همکاری بانک ملی و موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی صورت گرفت، مشخص شد که اگر مدت زمان لازم برای انجام هر تراکنش در بانک ملی به روش سنتی 100 نفر دقیقه باشد، این زمان در صورت استفاده از روشهای اینترانتی 25 تا 51 نفر دقیقه و در صورت استفاده از روشهای اینترنتی 1 نفر دقیقه خواهد بود. بنابراین متوسط بهای تمام شده خدمات بانکی، با توجه به حجم اسناد مربوط به هر خدمت در بانکداری سنتی و نیمه مکانیزه تقریبا 2 برابر هزینه تمام شده در بانکداری اینترانتی است. همچنین مقایسه دو سیستم بانکداری سنتی و نیمه مکانیزه با بانکداری اینترنتی، بیانگر این حقیقت است که بهای تمام شده هر تراکنش در بانکداری سنتی و نیمه مکانیزه، بیش از 100 برابر هزینه تمام شده هر تراکنش در بانکداری اینترنتی است.
بانکهای خصوصی به استفاده از روشهای نوین بانکداری الکترونیک بیشتر علاقه نشان دادهاند. این بانک ها در سالهای اخیر، برای استفاده از پدیده هایی مثل پول دیجیتالی، چک الکترونیکی، کیف پول الکترونیکی، امضای دیجیتالی در بستر موبایل بانک ها و اینترنت بانک ها، با یکدیگر رقابت می کنند و برنامه های پژوهشی و اجرایی فراوانی در زمینه کاربرد این ابزار در بانکداری ایران دارند. اما همچنان مشکلاتی از جمله مسایل امنیتی و ضریب نفوذ وسایل نوین الکترونیکی، وجود دارد که مانع گسترش مویرگی این امکانات در مناطق دور از مرکز کشور میشود.
آیا بانک ها باید سرمایه گذاری کنند؟
معمولا بانکهای ایران شرکت هایی تاسیس می کنند که در آن، مستقیما مشغول فعالیت های اقتصادی می شوند. در اقتصادهای پیشرفته دنیا، بانکها به دو شاخه کلی بانکهای تجاری و بانکهای سرمایه گذاری تقسیم می شوند؛ بانک تجاری یک موسسه مالی است که به کسب و کارها، سازمانها و افراد، خدماتی را ارایه می کند. این خدمات همان قدر که شامل حسابهای بانکی جاری، پسانداز و سپرده می شود، وام دادن به کسب و کارها را نیز در بر می گیرد. یک بانک تجاری، بانکی تعریف میشود که کسب و کار عمده آن پرداختن به حسابهای بانکی و وام ها است. اما بانک سرمایهگذاری یک بانک با طیف وسیعی از خدمات ویژه به شرکتها و سرمایهگذاران بزرگ است که شامل تضمین کردن و حمایت از اوراق بهادار، دیگر انواع افزایش سرمایه، ادغام و تصاحب شرکتها، تجارت در بازار سرمایه، مشاوره مدیریتی، تحقیق و سرمایهگذاری در خرید سهام شرکتها میشود. کسب و کار بانکهای تجاری در مقایسه با فعالیت ناپایدار بانکهای سرمایه گذاری، نسبتا با خطر کمتری مواجه است. عملکرد بانک های تجاری خیلی زیاد به رشد اقتصادی و میزان برداشت از حساب های بانکی وابسته است در حالی که عمکرد بانکهای سرمایه گذاری به اندازه قابل توجه به عملکرد بازار سهام بستگی دارد.
در برخی کشورها، بانکهای تجاری و بانکهای سرمایه گذاری به صورت قانونی از هم جدا شده اند؛ برای مثال، در ایالات متحده آمریکا، قانونی مصوب سال 1933، بانکهای تجاری را وارد شدن به حوزه فعالیتهای بانکهای سرمایهگذاری و کسب و کار بیمه ممنوع کرد. این قانونگذاری پاسخ مقامات آمریکایی به سقوط وال استریت در سال 1929 - رکود بزرگ- بود که در آن جا ادعا شد سفتهبازی عظیم بانکها با اوراق بهادار دلیل سقوط بوده است. قانونگذاری مشابهی در سال 1948 در ژاپن انجام شده بود. اما مرز جدایی بین بانک های تجاری و بانکهای سرمایهگذاری، در سالهای بین 1990 تا 2007 که دوره آزادسازی مالی و جهانی شدن بود، مدام کمرنگتر شده است. از سالهای 8-2007 که بحران بانکی در غرب رخ داد، تعداد کمی از بانک هایی که فقط بانک سرمایه گذاری هستند، باقی ماندهاند و بقیه در بانکهای تجاری ادغام شدهاند.
اما مشکل بزرگی که بانک های ایرانی به وجود آورده اند، این است که آنها خود وارد بازار کار می شوند و در بسیاری از حوزه های اقتصادی و تولیدی، دست به فعالیت اقتصادی میزنند. برخی از کارشناسان میگویند که بانکها حق ندارند به طور مستقیم در فعالیت های اقتصادی شرکت کنند چون این امکان وجود دارد که در این فعالیت ها زیان کنند و سرمایه بانک ها که از منابع مردم و جامعه است، از بین برود. در حقیقت، وظیفه اصلی بانکهای ایران که تقریبا همه بانک های تجاری هستند، تامین منابع مالی بنگاه های اقتصادی است نه این که خود در سرمایه گذاریها شرکت کنند.
فعالیت های اقتصادی غیر مرتبط با امور بانکداری نزد بانک های ایرانی، در دو سال اخیر به اوج خود رسیده بود. حتی کار به جایی رسید که در بحران ارزی سال 90 و 91، بانک های خصوصی دست به نوعی احتکار ارز زدند. در اواخر مهر ماه امسال، عباس شاکری، اقتصاددانی که رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی هم است، گفت که «در بحرانهای ارزی در طول بیش از یک سال گذشته، بانکها به دلالان ارزی تبدیل شدند به طوری که انگار برای چنین روزهایی تاسیس شده بودند». او گفت: «به محض این که اقتصاد با کاهش منابع ارزی روبهرو شد، همه به معامله ارز روی آوردند به گونهای که موسسات مالی و بانکهای خصوصی وارد بازار شدند و این ادعا را میتوان از نتایج مالی و سودهایی که از این بانکها در سازمان بورس اعلام میشود اثبات کرد.» بسیاری از نهادهای دیگر نیز این ماجرا را تایید کردهاند. حتی در اوج بحران ارزی، کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس، گزارشی رسمی از بحران ارایه کرد و در آن، یکی از موارد سوء مدیریت بانک مرکزی در بحران ارزی را «تعدد موسسات مالی و اعتباری و حتی صرافی های بانکها و تلاش این موسسات به همراه سایر عواملی که تلاش کردهاند برای حفظ ارزش دارایی های خود، داراییهای ارزی را به سبد داراییها و سهام (پورتفوی) خود اضافه نمایند» دانست. برخی اطلاعات نشان می دهد که بانک های کشور طی سال های گذشته با منابع مردم اقدام به فعالیت های ساختمانی کرده بودند. همین جریان حتی اعتراض دولت را نیز به همراه داشت.
مقایسه برخی شاخص های بانکداری ایران و کشورهای جهان
نام کشور | تعداد بانک | تعداد بانکها در فهرست 1000 بانک برتر دنیا | متوسط سرمایه پایه یک بانکهای برتر (میلیون دلار) | نسبت تولید ناخالص داخلی به تعداد بانکها |
آمریکا | 9441 | 183 | 5720 | 1.52 |
ژاپن | 203 | 102 | 4029 | 26.8 |
آلمان | 2400 | 72 | 4282 | 1.38 |
ترکیه | 62 | 15 | 3806 | 11.9 |
عربستان | 23 | 11 | 3838 | 19.2 |
ایران | 24 | 13 | 1302 | 14.8 |
شما در هیچ جای دنیا چنین تلویزیون مفرحی را پیدا نمیکنید که برای همه چیز کشور تعیین تکلیف کند از سیاست گرفته تا پخش زنده صحبتهای ریاست جمهوری، از فوتبال گرفته تا ممنوعالتصویر کردن مربی سابق تیم ملی، از کلاه قرمزی گرفته تا پخش خبر ویژهبرنامه عید 93، بدون اطلاع سازندهاش و از پورنگ گرفته تا کلید دروغ ساختن و البته تبلیغ ماکارونی در برنامه کودک!
آدم لذت میبرد وقتی که تلویزیون را عصرجمعهای روشن میکند و در برنامه مناظره، مرتضی حیدری، سه بار این دو سؤال را مطرح میکند که اساساً نیاز داریم که در این کشور سینما داشته باشیم؟! مگر همه کشورهای دنیا سینما دارند؟! و کارشناس سینمایی برنامه، آقای دکتریست که توی همهی عمرش، به روایت سایت شخصیاش، فقط یک مقاله نوشته در مورد سینما و آن هم...بگذریم![یک نفر بپرسد نگذرم چه کنم؟!]
اینکه آدم بشنود که مایلی کهن برای دومین بار ممنوعالتصویر میشود یا خواهد شد و بعد رجوع کنیم به مورد قبلی و بفهمیم که بار قبلی به خاطر اختلاف قیمت ملک خودش با ملک آقای ضرغامی بوده، خُب مفرح است دیگر! نیست؟«بار قبل وقتی بود که وی در پاسخ یکی از گزارشگران سیما که به باغ هشتصد میلیون تومانی وی در کرج اشاره کرده بود گفت متاسفم که آقایان این گفته را از رسانه ملی پخش کردند. باغ 800 میلیونی من جنب ویلای پنج میلیاردی ضرغامی است.»[روزنامه فرهیختگان]
من کلاً با این اجراهای بیرمق فعلی عمو پورنگ، حال میکنم مخصوصاً حالا که به قول مدیر شبکه دو، این برنامه دارد کالایی را تبلیغ میکند که ما هفتهای یک بار میخوریم!
برادر من! چرا این برنامه نان بربری را تبلیغ نمیکند که ما هر روز میخوریم؟ چرا همراه اول را تبلیغ نمیکند که هر روز با آن حرف میزنیم؟ اصلاً مگر بحث ضرورت یک کالاست؟ بچه میآید برنامه کودک نگاه کند، توی مغزش کاشته میشود که باید فلان چیز را بخوری! بعد میگویند که منظور از کلید دروغ عموپورنگ، کلید روحانی نبوده و توی اخبار شبکه یک هم معترض میشوند که ای بابا! بچهها را وارد دعواهای سیاسی نکنید! آقایان یادتان رفته که چهار سال در این مملکت، بچههای نازنازی جلوی دوربین، حق نداشتند گوجه سبز بخورند چون ممکن بود تداعی شود اهل فتنهاند؟!
به گزارش ایبنا به نقل از بوک نیوز، بر مبنای آماری که مرکز شاخص امتیاز فرهنگ جهانی ارایه کرده هندیها با صرف بیش از 10 ساعت از وقتشان در هفته به کتابخوانی، کتابخوان ترین مردم جهان هستند.
در این فهرست ارقام بر مبنای میزان زمانی که در یک هفته صرف کتابخوانی میشود فراهم آمده است و نظرات 30 هزار نفر از افراد 13 سال به بالا ملاک رسیدن به این آمار بوده است.
بر مبنای این آمار، این ارقام ارایه شده است:
1.هند- 10 ساعت و 42 دقیقه
2. تایلند- 9 ساعت و 24 دقیقه
3. چین- 8 ساعت
4. فیلیپین- 7 ساعت و 36 دقیقه
5. مصر- 7 ساعت و نیم
6. جمهوری چک- 7 ساعت 24 دقیقه
7. روسیه 7 ساعت و 6 دقیقه
8. سوئد 6 ساعت و 54 دقیقه
8 فرانسه- 6 اسعت و 54 دقیقه
10- مجارستان 6 ساعت و 48 دقیقه
10- عربستان سعودی - 6 اسعت و 48 دقیقه
12. هنگ کنگ. 6 ساعت و 42 دقیقه
13. لهستان- 6 ساعت ونیم
14.ونزوئلا- 6 ساعت 24 دقیقه
15. آفریقای جنوبی- 6 اسعت و 18 دقیقه
15. استرالیا- 6 ساعت و 18 دقیقه
17. اندونزی- 6 ساعت
18. آرژانتین - 5 ساعت و 54 دقیقه
18. ترکیه- 5 ساعت و 54 دقیقه
20. اسپانیا- 5 ساعت و 48 دقیقه
20. کانادا- 5 ساعت و 48 دقیقه
22. آلمان- 5 ساعت و 42 دقیقه
22. آمریکا- 5 ساعت و 42 دقیقه
24. ایتالیا- 5 ساعت و 36 دقیقه
25. مکزیک- 5 ساعت و نیم
26. بریتانیا- 5 ساعت و 18 دقیقه
27. برزیل- 5 ساعت و 12 دقیقه
28. تایوان- 5 ساعت
29. ژاپن- 4 ساعت و 6 دقیقه
30. کره- 3 ساعت و 6 دقیقه
مسلما جایگاه ایران در پایین ترین سطح قرار دارد واین نشان از فقر فرهنگی است در جامعه ما که متولیان به ان فکر هم نمی کنند وقتی اگاهی باشد وقتی جامعه ای با سواد و کتاب خوان باشد وقتی فرهنگ کتاب خوانی در جامعه جا بیفتد وقتی نسل جوان ما به سوی کتاب کشیده شود وقتی در خانواده ها اموزش کتاب خوانی برای فرزندان تهبیه شود مسلما انواع واقسام معضلات اجتماعی حل خواهد شد و حاشیه امنی برای انها باقی نخواهد ماندوقتی به دلیل مشکلات اقتصادی زمان کتاب خوانی در جامعه ای کم باشدُ نتیجه ان حضور افرادی در قدرت و نهادهای اجتماعی خواهد بود که هم سطح اگاهی اش از جهان و محیط اطرافش کم است هم منطقه اشُ امید انکه حداقل ایرانیها در روز یک ساعت مطالعه کنند تا جا پای افرادی که نه اگاهی دارند و نه تخصص کم کم کاهش پیدا کرده تانسل اگاه و فرهیخته ما به در همه عرص ها عرض اندام کنند.
سخنان حکیمانه فردوسی
دانایی توانایی به بار می آورد ، و دانش دل کهن سالان را جوان می سازد . فردوسی
گوش شنونده همیشه در جست و جوی سخن خردمندانه و حکیمانه است . فردوسی
خرد برترین هدیه الهی است . فردوسی
خرد و دانش مرد دانا در گفتار او هویداست . فردوسی
کسی که خرد ندارد همواره از کرده های خویش پشیمان و در رنج است . فردوسی
بی خردی اسارت بدنبال دارد .و خرد موجب آزادی و رهایی است . فردوسی
خرد مانند چشم هستی و جان آدمی است و اگر آن نباشد چگونه جهان را به درستی خواهی گذراند . فردوسی
اولین مرحله شناخت آفرینش همانا خرد است چشم و گوش و زبان سه نگهبان اویند که لاجرم هر چه نیکی و شر است از همین سه ریشه می گیرد .و افسوس که بدنبال کنندگان خرد اندکند باید که به سخن دانندگان راه جست و باید جهان را کاوش نمود و از هر کسی دانشی آموخت و یک دم را هم برای آموختن نباید از دست داد . فردوسی
خداوند درهای هنر را بر روی دانایان دادگر گشوده است . فردوسی
کسی به فرجام زندگی آگاه نیست ، خداوند هم نیازی به عبادت بنده ندارد . فردوسی
دانش ارزش آن را دارد که به خاطر آن رنج ها بکشی . فردوسی
به این زمین گرد که بسرعت می گردد بنگر که درمان ما در آن است و درد ما نیز ، نگاه کن و ببین که نه گردش زمانه آن را می فرساید و نه رنج و بهبودی حال بشر آن را به آتش می کشد ، نه آرام می شود و نه همچون ما تباهی می پذیرد . فردوسی
روح و روان و دل جهان روشن است و زمین را بی دریغ روشن می سازد خورشید از خاور برخاسته بسوی باختر که مسیری درست و بی نظیر است ای آنکه همچون آفتاب لبریز از نور و خردی تو را چه شده است که بر من نمی تابی ؟!! . فردوسی
چراغ مایه دفع تاریکی است ، بدی جوهر تاریکی در زندگی آدمی است ، که از آن دوری باید جست . فردوسی
بی خردی است، که بگویم کسی بدی را بی بهانه (دلیل )انجام می دهد . فردوسی
رنج منتهی به گنج را کسی خریدار نیست . فردوسی
اگر برای انجام کاری بزرگ ، زمان نداری .بهتر است بی درنگ آن را به دیگران بسپاری . فردوسی
کتاب زندگی گذشتگان ، جان تاریک را روشنی می بخشد . فردوسی
این جهان سراسر افسانه است جز نیکی و بدی چیزی باقی نیست . فردوسی
فرمان ایزد به جهانداران داد و دهش است . فردوسی
کسی که به آبادانی می کوشد جهان از او به نیکی یاد می کند . فردوسی
آنکه آفریننده و با فر است در این جهان رنج های بسیار خواهد خورد . فردوسی
از بزرگان تنها رنجهاست که باقی می ماند . فردوسی
جایگاه پرستش گران کوهستان است . فردوسی
آزادگان را کاهلی ، بنده می سازد . فردوسی
فرمانرویانی که گوش به فرمان مردم دارند در زندگی جز رامش و آوای نوش نخواهند شنید . فردوسی
کسی که بر جایگاه خویش منم زد بخت از وی روی بر خواهد تافت . فردوسی
خسروی بزرگتر ، بندگی بیشتر می خواهد . فردوسی
ابلیس مانند نیکخواهان پیش می آید ، ابتدا عهد و پیمان می گیرد ، سپس راز می گوید . فردوسی
آنگاه که هنر خوار می گردد جادو ارجمند می شود . فردوسی
دیوان که فرمانروا و دست دراز شدند سخن از نیکی را هم باید مانند راز گفت . فردوسی
جز مرگ را ، هیچ کسی از مادر نزاد . فردوسی